14 de decembro de 2017

Decembro 2017: "De astros e castros, como a astronomía axuda á arqueoloxía"

Este venres 15 de decembro teremos unha charla moi interesante, porque sen saír de Compostela viaxaremos desde os castros ata os astros, aprenderemos como a astronomía pode axudar á arqueoloxía. Desde os planetas extrasolares ao Bosón de  Higgs ou aos modelos cosmolóxicos, a astronomía fascina á nosa sociedade. Pero a nosa non foi a única que viu o ceo como unha fonte de seguridade fronte ás súas dúbidas e problemas cotiáns e así o estudo do ceo doutras culturas abre unha xanela que permite á arqueoloxía entender novos aspectos das sociedades do pasado.



O noso relator será Antonio César González García (Valladolid, 1973) é Doutor en  Astrofísica pola Universidade de  Groningen (Holanda, 2003). Desenvolve o seu traballo no Instituto de Ciencias do Patrimonio (INCIPIT), realizando investigación en Astronomía Cultural. Con anterioridade realizou estancias posdoutorales no Instituto de Astrofísica de Canarias (2003-2006) e no departamento de Física Teórica da Universidade Autónoma de Madrid (2006-2010).

Dirixe na actualidade dúas teses relacionadas con temas de Astronomía Cultural na Universidade de Santiago de Compostela. Realiza labores docentes no Máster de Astrofísica, na materia de modelado numérico de procesos astrofísicos, da Universidade da Lagoa. Dirixiu tres cursos de posgrao e impartiu múltiples conferencias e cursos sobre esta liña de investigación en ámbitos diversos. Actualmente é Presidente da Sociedade Europea de Astronomía Cultural (SEAC). A súa liña principal de investigación en  Astrofísica foi o estudo da formación e evolución de galaxias a través de simulacións de  N-corpos. En concreto a súa tese supuxo un novo impulso ao estudo da formación de galaxias elípticas a través de fusións secas de compoñentes menores e ao seu impacto na relación  observacional coñecida como o Plano Fundamental. Durante a súa estancia na  UAM traballou con resultados de simulacións cosmolóxicas, dándolle así un coñecemento profundo das diferentes técnicas no campo.

Durante o período da súa tese doutoral implicouse nos estudos de astronomía cultural (arqueoastronomía e etnoastronomía), disciplina na que se converteu nun referente mundial. Comezou investigando as orientacións dos monumentos megalíticos de Holanda e Alemaña e a súa posible interpretación astronómica. Desde entón desenvolveu e liderou traballos de campo en España (centrados nas relacións astronómicas de xacementos Indoeuropeos, orientacións das cidades romanas de Hispania, orientacións das igrexas prerrománicas), Bulgaria (orientacións dos dolmens tracios), Turquía (orientacións dos monumentos Hititas), Chile (orientacións de xacementos  Incaicos), Francia (orientación da cidade romana de Lyon) e Xordania (orientacións de dolmens e de templos  Nabateos). Tamén desenvolveu colaboracións que involucran outras zonas como Mongolia, Sardeña, Exipto ou México. Destaca o seu desenvolvemento e aplicación de novas técnicas para a análise estatística dos datos no campo que están a abrir novas interpretacións. Cunha participación asidua nos congresos internacionais do campo, destaca a súa participación como autor ou coautor de oito contribucións ao recentemente editado Handbook  of  Archaeoastronomy  and  Ethnoastronomy (2015).

Participou en diversos programas de divulgación e charlas nos diversos centros en que estivo. Impartiu conferencias tanto enfocadas ao público en xeral como de alta divulgación. Neste sentido, destacan a participación en programas de televisión e radio ou nun dos Maratóns Científicos organizados polo Museo Nacional de Ciencia e Tecnoloxía.

O venres 15 de decembro ás 21:00 no Café Airas Nunes de Compostela. Vémonos!
Ler máis...
21 de novembro de 2017

Novembro 2017: "Qué pode aportar a ciencia ao feminismo?"

"Que pode aportar a ciencia ao feminismo?" Análise social desde a perspectiva da selección sexual e a súa influencia na mente humana.

A utilización dos coñecementos obtidos desde a ciencia para entender o comportamento humano é algo que observamos en moitas áreas, desde a psiquiatría ata a economía. Pero a unificación da etoloxía e a bioloxía evolutiva para entender e aplicar medidas en problemas que afectan á sociedade é algo que levamos tentando unificar, sen grandes froitos, desde os anos oitenta.

Nesta charla falarase de tres comportamentos que afectan moito ao devir social, como son a agresión, a percepción do atractivo e a cooperación, desde unha perspectiva etológica e xenética. Tentando xuntar os coñecementos acadados desde a ciencia para demostrar como na flexibilidade que observamos no fenotipo dos individuos é onde reside a esperanza de cambio a mellor.

A nosa relatora será a bióloga Marta Iglesias. É investigadora predoctoral no programa de neurociencias da Fundación Champalimaud de Lisboa. A súa investigación céntrase en como a evolución modula o comportamento en contextos competitivos como son a selección sexual e a agresión.

Vémonos o venres 24 de novemobro no Café Airas Nunes de Compostela!


Ler máis...
19 de outubro de 2017

Outubro 2017: "Economía e pseudociencia"

Xa temos preparada a charla de outubro! Este mes falaremos de economía. De catro aspectos que distorsionan, por dicilo mainamente, a realidade da investigación económica. Un é o xeito en que calquera discurso aparentemente coherente pasa a ser crido sen crítica por unha banda da sociedade por motivos seguramente ideolóxicos. O segundo aspecto refírese á toma de decisións de políticas económicas polos poderes públicos que non se basean en evidencias ou que son directamente contrarias a elas. En terceiro lugar falaremos da metodoloxía científica que hai detrás da economía académica e da que carecen as ideas económicas que non teñen cabida nela. Ao fin ofreceranse algunhas aclaracións sobre onde atopar a ideoloxía na economía.

O noso relator será José Luis Ferreira. É profesor titular no Departamento de Economía e director do Master en Economía da Universidade Carlos III de Madrid. Despois de estudar na Euskal-Herriko Unibertsitatea doutorouse na Northwestern University e, tras pasar pola University of Pennsylvania, finalmente ficou na Carlos III. As súas áreas de investigación inclúen a teoría de xogos, a organización industrial, a economía experimental e a metodoloxía da economía. Adoita publicar en revistas académicas de prestixio como o Journal of Economic Theory ou Games and Economic Behavior. Recentemente publicou un libro titulado Economía y Pseudociencia. É editor e colaborador do blog colectivo sobre Economía Nada es Gratis, participa no proxecto de divulgación científica Mapping Ignorance e mantén un blog persoal (Todo lo que sea verdad) onde fala cumpridamente de economía, método científico, filosofía e política desde a perspectiva dun economista.

O venres 27 de outubro ás 21:00 no Airas Nunes Café de Compostela. Vémonos!




Ler máis...
19 de setembro de 2017

Setembro 2017: "En busca da fonte da eterna xuventude"

Comezamos novo curso de charlas en Escépticos no Pub Compostela, e o facemos falando da fonte da eterna xuventude:

Un dos soños recorrentes ao longo da historia da humanidade foi o de bater á natureza e facernos donos do noso destino, fuxindo con iso da morte. Multitude de lendas soñaron a posibilidade de gozar da eterna xuventude, conseguindo a inmortalidade.

Desde a expansión do método científico no ámbito da medicina moderna, o número de estratexias terapéuticas derivadas do noso coñecemento detallado da orixe das enfermidades levounos a un crecemento insospeitado da supervivencia media da poboación humana. Isto, xunto ao aumento das condicións hixiénicas, permitiu duplicar no último século a esperanza de vida. Con todo, só recentemente comezou a ciencia o estudo das causas moleculares do envellecemento para derivar estratexias para o seu atraso e mesmo a súa reversión. Terreo abonado para a charlatanaría, que hai de certo e posible no tratamento do envellecemento?

O noso relator será Manuel Collado Rodríguez. É doutor en Bioquímica e Bioloxía Molecular pola Universidade Autónoma de Madrid, traballou con anterioridade no Ludwig Institute for Cancer Research (LICR) de Londres, no Memorial Sloan-Kettering Cancer Center (MSKCC) de Nova York e no Centro Nacional de Investigacións Oncolóxicas de Madrid (CNIO). Na actualidade é investigador do SERGAS no Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela (IDIS). Dirixe o laboratorio de Células Nai en Cancro e Envellecemento, stemCHUS, no Complexo Hospitalario Universitario de Santiago (CHUS). Autor do blog de divulgación Fuente de la Eterna Juventud, centrado na investigación biomédica sobre as causas e as teorías do envellecemento, e estratexias para o seu atraso.



O venres 29 de setembro no Café Airas Nunes de Compostela!

Ler máis...
24 de maio de 2017

Xuño 2017: "Afecta a contaminación luminosa á nosa saúde?"

Cambiamos nesta ocasión o noso tradicional último venres de cada mes. Pasamos a charla do último venres de maio ao venres 16 de xuño, e falaremos de contaminación luminosa.

A luz artificial é un dos mellores inventos da humanidade. O seu constante progreso tecnolóxico liberounos das ataduras impostas polos ciclos naturais de luz e escuridade, permitindo extender as nosas actividades no espazo e no tempo. Porén, cada vez son máis as voces que alertan de que o uso indiscriminado da iluminación artificial pode dar lugar a consecuencias non desexadas, englobadas baixo o termo xenérico de 'contaminación luminosa'. Están xustificados os temores de que a contaminación luminosa afecte a aspectos relevantes das nosas vidas?


Salvador Bará é físico da área de óptica da USC, e traballa en temas relacionados coa contaminación luminosa. Promoveu, en colaboración con MeteoGalicia, a posta en marcha da Rede Galega de Medida do Brillo do Ceo Nocturno, e codirixiu con Ana Ulla os traballos de investigación que deron lugar á concesión da certificación Starlight para o Parque Nacional Marítimo-Terrestre das Illas Atlánticas de Galicia. Forma parte do grupo promotor da Red Española de Estudios sobre la Contaminación Lumínica e é membro do Comité Español de Iluminación, da International Dark-Sky Association e da Asociación Galega de Comunicación de Cultura Científica e Tecnolóxica.

Máis info en http://webspersoais.usc.es/persoais/salva.bara/index.html

Vémonos o día 16 de xuño ás 21.00 no Airas Nunes Café de Compostela!

Ler máis...
19 de abril de 2017

Abril 2017: "Ver para non crer"

Este abril temos unha charla ben interesante. O xornalista e divulgador científico Antonio Martínez Ron fará un percorrido pola historia da visión e o coñecemento para demostrar que o escepticismo ben entendido comeza polos nosos propios ollos. O autor de El ojo desnudo profundará nos rumbos perceptivos inducidos polo propio sistema visual e na forma en que os propios científicos foron vítimas destes enganos durante séculos.

Antonio é cofundador dunha das plataformas de divulgación científica máis importantes do país: Naukas.com, e desde setembro de 2003 publica o blog FogonazosTraballou como editor de ciencia en diferentes medios de prensa, radio e televisión e actualmente é redactor xefe de Next, a sección de Ciencia de Vozpopuli.com Tamén colabora coa revista Quo e o programa "Te doy mi palabra" de Onda Cero. Un dos seus traballos máis coñecidos foi a sección "La demostración" no programa de divulgación científica Órbita Laika, na 2 de Televisión Española, presentado por Angel Martín. É copresentador do podcast de divulgación Catástrofe Ultravioleta.

Podes ler a súa biografía completa aquí.

O venres 28 de abril ás 21:00 no Café Airas Nunes de Compostela!


Ler máis...
24 de marzo de 2017

Marzo 2017: "A educación e os seus mitos"

A educación é un campo de coñecemento co que todos estamos familiarizados. Todos fomos alumnos, algúns durante moitos anos. De feito, algúns seguimos sendo alumnos á vez que pais de alumnos e poida que mesmo profesores. Por iso todos sentimos cómodos opinando sobre temas educativos e "arranxando" os seus problemas á primeira oportunidade. Pero ata que punto aquilo que damos por sentado en educación é real e non unha apreciación convertida xa non en verdade senón en mito? Que nos din as ciencias da educación sobre algunhas das afirmacións educativas máis repetidas? Que fundamento teñen cuestións como os estilos de aprendizaxe e outros neuromitos educativos? Como se decide que debe formar parte do currículo? É verdade que imos de mal a peor? Veremos respostas achéganos a educación baseada na evidencia.



"A educación e os seus mitos"

A nosa relatora será Fátima Mª García Doval (@mininacheshire). Fátima é mestra especialista en pedagoxía terapéutica, audición e linguaxe e orientadora. Doutora en didáctica e innovación. Investigadora en comunicación e accesibilidade baseada en dispositivos móbiles.

Na actualidade traballa na escola pública. Durante nove anos foi directora do Centro de Educación Especial Manuel López Navalón de Santiago de Compostela. É especialista en pedagoxía terapéutica, audición e linguaxe e orientación. Investigadora e codirectora do proxecto ACCEGAL que desenvolve aplicacións de comunicación e accesibilidade para dispositivos móbiles. Diplomada en Maxisterio, licenciada en Filosofía e Ciencias da Educación e doutora en Didáctica e Innovación. Tamén colecciona Alicias no País das Marabillas, aínda que esa é outra historia...

Vémonos o venres 31 de marzo ás 21:00 no Airas Nunes Café de Compostela!
Ler máis...
19 de febreiro de 2017

Febreiro 2017: "Os científicos tamén choran"

Eureka! Nun mundo ideal os científicos cando fan un descubrimento relevante o publican en revistas especializadas para achegar o seu coñecemento á humanidade. Pero se ollamos de preto a vida actual dos investigadores atopámonos con revistas depredadoras, artigos que ninguén le, investigacións irreproducibles, monopolios editoriais, piratas, egos, roubo de méritos e ata guerras de patentes. Benvidos ao selvático mundo da investigación real que poucas veces se conta ao gran público. Non deixen de traer os seus clínex.

"Os científicos tamén choran"


Manuel Vicente García é doutor en Ciencias Químicas con acreditación de doutor europeo (USC, 2004) e Máster en Comunicación Científica, Médica e Medioambiental (Universidade Pompeu Fabra, 2005).

Desenvolve todo tipo de traballos de comunicación da ciencia como freelance. Desde outubro de 2006 dirixe e presenta o programa de divulgación científica da Radio Galega Efervesciencia producido pola USC con financiamento da FECYT. En 2016 foi presentador e guionista no programa da Televisión de Galicia “Éche Así”. En 2013 gañou un Prisma de Bronce na XXVI edición dos Premios Prismas Casa de las Ciencias á Divulgación concedidos polos Museos Científicos Coruñeses e pola FECYT. Tamén recibiu en dúas ocasións o Premio de Xornalismo Científico Galicia Innovación da Xunta de Galicia: o segundo premio na edición de 2008, e o primeiro na edición de 2009.

En 2009 traballou como funcionario interino nos Museos Científicos Coruñeses como Técnico Superior de Museo Científico. Foi asesor científico e guionista do programa “Conexións” da Televisión de Galicia (2010-11). É membro da xunta directiva da Asociación Galega de Comunicación de Cultura Científica e Tecnolóxica.

Vémonos o venres 24 de febreiro no Café Airas Nunes de Compostela.

Ler máis...
20 de xaneiro de 2017

Xaneiro 2017: "Cribado en cancro de mama, unha mirada crítica"

O día 27 de xaneiro propoñémosche unha charla moi interesante, desas que animan a pensar e a eliminar datos preconcibidos:

"Cribado en cancro de mama: unha mirada crítica"


Desde a súa aparición, os programas de cribado de cancro, especialmente o máis famoso deles, o cribado de cancro de mama por mamografía, gozaron dunha alta popularidade, impulsada polas fortes campañas de promoción institucionais que sementaron no noso acervo colectivo o siloxismo: mamografía = detección precoz = curación. Pero o certo é que, desde a súa implantación, algunhas voces previñeron da posibilidade de que esta ecuación non fose certa ou alertaron dos riscos asociados ao cribado dunha enfermidade tan complexa, e descoñecida, como o cancro.

Hoxe, aquelas pioneiras críticas atopan cada vez un eco maior a medida que realizamos unha análise máis completa dos datos epidemiolóxicos do impacto destes programas e aumenta o noso coñecemento da historia natural da enfermidade. Nunha contorna sanitaria no que a sustentabilidade económica e a eficiencia de cada investimento converteuse, como non pode ser doutra maneira, nun elemento crave de debate, a idea de que non sempre máis medicina é mellor medicina abriuse paso na comunidade científica. Como é lóxico o cribado non foi alleo a esta corrente e a continuidade de tales programas está hoxe máis que en dúbida se non é directamente rexeitada.

A charla pretende poñerte en contacto coas ideas e autores fundamentais desta corrente contraria ao cribado, que conta cada día con máis apoio científico, para animar a todos a realizar unha aproximación crítica e non dogmática ao asunto, pois se finalmente a comunidade científica chegase á conclusión de que tales programas son inútiles ou mesmo prexudiciais, será moi difícil abordar a súa erradicación sen antes desandar coa sociedade o camiño de ideas preconcibidas e equivocadas polo que estivemos camiñando durante todos estes anos.

Para falar de todo isto, convidamos a Manolo Vilches. É doutor en física, especialista en radiofísica hospitalaria desde 1990 e xefe do servizo de radiofísica e protección radiolóxica do Centro Médico de Asturias / IMOMA. É editor da revista de física médica e coautor do blogue Desayuno con Fotones de divulgación científica.

O venres 27 de xaneiro de 2017 ás 21.00 no Café Airas Nunes de Compostela. Vémonos alí!

Ler máis...
Con tecnoloxía de Blogger.

Recibe as novas charlas por email!


Correo electrónico:



Arquivo do blog